Το DSM- IV (Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών- Τέταρτη έκδοση) ορίζει πέντε καταστάσεις της παιδικής ηλικίας, καθώς και τα χαρακτηριστικά που τις διαφοροποιούν, οι οποίες υπάγονται στην ομάδα των διαταραχών αυτιστικού φάσματος (ΔΑΦ).

Το DSM- IV (Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών- Τέταρτη έκδοση) ορίζει πέντε καταστάσεις της παιδικής ηλικίας, καθώς και τα χαρακτηριστικά που τις διαφοροποιούν, οι οποίες υπάγονται στην ομάδα των διαταραχών αυτιστικού φάσματος (ΔΑΦ). Ο όρος ΔΑΦ περιλαμβάνει τα κοινωνικά και επικοινωνιακά ελλείμματα, με την αυτιστική διαταραχή να αντιπροσωπεύει την πιο σοβαρή μορφή, το σύνδρομο Asperger την πιο ήπια, ενώ στο φάσμα ανάμεσα στις δύο βρίσκονται το σύνδρομο Rett, η παιδική αποδιοργανωτική διαταραχή και η διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή- μη προσδιοριζόμενη αλλιώς.

Η αυτιστική διαταραχή εμφανίζει συμπτώματα ποιοτικής έκπτωσης στην κοινωνική αλληλεπίδραση και στην επικοινωνία, καθώς και στις γνωστικές λειτουργίες. Τα παιδιά με αυτιστική διαταραχή παρουσιάζουν επαναληπτικά στερεότυπα πρότυπα στη συμπεριφορά, τα ενδιαφέροντα και τις δραστηριότητές τους. Καθυστέρηση ή μη φυσιολογική λειτουργία, παρατηρείται στο συμβολικό και φανταστικό παιχνίδι. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά συμπτώματα έχουν σταδιακή ή αιφνίδια έναρξη πριν από την ηλικία των τριών ετών.

Το σύνδρομο Asperger βρίσκεται στο ηπιότερο άκρο των ΔΑΦ με κύρια χαρακτηριστικά την έκπτωση στον κοινωνικό, τον επαγγελματικό και άλλους τομείς λειτουργικότητας. Τα άτομα εμφανίζουν περιορισμένα στερεότυπα πρότυπα συμπεριφοράς, ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων, όχι όμως σημαντική γνωστική και γλωσσική καθυστέρηση. Οι δεξιότητες αυτοεξυπηρέτησης και προσαρμοστικής συμπεριφοράς δεν διαφέρουν σημαντικά από των τυπικών συνομήλικων. Ο δείκτης νοημοσύνης βρίσκεται στο μέσο ή και άνω του μέσου όρου.

Το σύνδρομο Rett θεωρείται διακριτή νευρολογική διαταραχή που εμφανίζεται μεταξύ 5 και 30 μηνών και είναι πιο συχνή στα κορίτσια. Παρατηρείται επιβράδυνση στην ανάπτυξη της κεφαλής και οι εμπρόσθιες κινήσεις των χεριών αντικαθίστανται από στερεοτυπικές κινήσεις. Σταδιακά εμφανίζεται αστάθεια και περίεργος βηματισμός, έκπτωση στο λόγο και στις γνωστικές ικανότητες. Τα άτομα με σύνδρομο Rett συχνά εμφανίζουν επιληπτικές κρίσεις.

Η παιδική αποδιοργανωτική διαταραχή έχει τα ίδια γνωρίσματα με την αυτιστική διαταραχή, εμφανίζεται όμως μετά από το δεύτερο έτος της ηλικίας και σε πολλές περιπτώσεις όχι πριν από το δέκατο. Συχνά συνυπάρχουν ιατρικές επιπλοκές ενώ η πρόγνωση για σημαντική βελτίωση είναι περιορισμένη.

Τέλος, το DSM- IV ορίζει τη διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή- μη προσδιοριζόμενη αλλιώς . Τα άτομα έχουν περιορισμένα ενδιαφέροντα και πληρούν ορισμένα κριτήρια της αυτιστικής διαταραχής όπως ελλείμματα στην κοινωνικοποίηση και δυσκολίες στην επικοινωνία, τα όρια όμως της διαταραχής δεν μπορούν να προσδιοριστούν με σαφήνεια.

Πηγές:

Heward, W. L. (2011). Παιδιά με ειδικές ανάγκες. Μία εισαγωγή στην Ειδική Εκπαίδευση (4η εκδ.). Α. Δαβάζογλου & Κ. Κόκκινος (επιμ.), (Χ. Λυμπεροπούλου, μεταφρ.). Αθήνα: Τόπος.